Ma
Ma zit hier nu drie weken en elke dag is het raak. Liever zou ik eventjes niet meer gaan.
'Het is hier verschrikkelijk,' zegt ze.
Dan zwijgt ze. Ostentatief.
Ik leg mijn hand op haar knie.
Ze wijst naar de bovenkant van haar hoofd en zegt: 'Je kan beter mijn kop inslaan.'
'Dan moet ik naar de gevangenis, ma.'
'Dat is waar,' zegt ze en ze peinst en dat doe ik ook: peinzen, peinzen over haar hunkering naar een genadeklap.
Al drie jaar verzorgt Hugo Borst zijn moeder, die aan dementie lijdt. Op ontroerende en vaak tragikomische wijze schrijft hij over de ingrijpende gevolgen van haar aftakelende geest en de onvermijdelijke verhuizing naar een verpleeghuis. Intussen haalt hij herinneringen op aan zijn jeugd en aan zijn moeder in betere tijden. Ma is een liefdevol en prachtig geschreven portret van een moeder en haar zoon.
GROEN KNOPJE
Al een paar maanden gaat de telefoon 's avonds rond een uur
of zeven: ma krijgt de tv niet aan.
'Zit de stekker erin?'
'Eh, ik geloof het niet.'
'Die hoef je er niet uit te trekken, ma.'
'Jawel. Dat moet toch altijd?'
'Doe de stekker er maar in.'
'Maar als het gaat onweren?'
'Dan haal je 'm eruit. Maar het gaat vannacht niet onweren.
Echt. Ik heb net de weersverwachting gehoord.'
Ze legt de telefoon neer. Gestommel. Ze zegt wat, waarschijnlijk
tegen zichzelf, ik kan het niet verstaan.
'Ma?'
'...'
'Ma-ha! Joehoe!'
'Zo, hier ben ik weer.'
'Heb je de afstandsbediening?'
Ik hoor dat ze de telefoon weer neerlegt, maar ze is sneller
terug dan verwacht. Dat valt mee.
'Druk eens op de groene knop, ma.'
'...'
'Ma?'
'Er gebeurt niks.'
Ik hoor een piepje. Onhoorbaar voor haar slaak ik een zucht. Ongelofelijk. Ze krijgt het weer voor elkaar.
'Ma, je drukt op het groene knopje van de telefoon. Je
moet...'
'Ach ja.'
'Druk maar op dat groene knopje van de afstandsbediening.'
'Er gebeurt niks,' zegt ma en ik hoor het begin van wanhoop.
Het zou niet de eerste keer zijn dat een poging om de televisie
aan te zetten haar aan het huilen maakt.
'Eén keer drukken, ma. En dan moet je even wachten. Het
duurt namelijk best lang voordat de tv reageert. Dus niet twee
keer drukken, want dan gaat ie weer uit.'
Godzijdank. Ik hoor de tv aangaan.
'Zet hem op Nederland 1, ma. Druk maar op het knopje met
de één. De Wereld Draait Door is bezig en straks krijg je het
NOS Journaal en daarna Tussen Kunst en Kitsch, dat is leuk.'
Het is volbracht.
'Kom je nog langs?'
Ik was al bang voor die vraag. 'Ik kom morgenmiddag, ma.'
Stilte.
'Vanavond komt er nog iemand van de thuiszorg.'
Stilte.
'Zet je een bakkie koffie voor jezelf? Je moet goed drinken,
hoor.'
Ik ken haar. Ze is teleurgesteld, ik hoor het aan de fluisterende
manier waarop ze 'ja' zegt.
Dan verbreekt ze zonder gedag te zeggen de verbinding.
'Een ontroerend boek' ****
Nu.nl
'Zeer aangrijpend boek, schitterend geschreven'
Matthijs van Nieuwkerk
'Ma is een mooie, gevoelvolle kroniek, en gewoon ook lekker geschreven, als je dat van dit beladen onderwerp mag zeggen.' Literatuurplein
‘Dat het boek vorige week direct op nummer 1 van de CPNB bestsellerslijst binnenkwam, heeft te maken met de op het eerste gezicht dagelijkse benadering van wat er gebeurt met een dementerende moeder. Het is geen wetenschappelijke studie, het is geen folder die je meekrijgt van de arts. Het is een dagboek van een zoon die, samen met zijn broer en hun ega’s, de mantelzorger is van de moeder. Veel mensen zullen Borst dankbaar zijn dat hij de ziekte zo herkenbaar voor anderen beschrijft.’
NRC Handelsblad
'Wat een indrukwekkend boek... Het is een boek met een lach en een traan en zal een ieder aanspreken wie zich in zo'n situatie bevindt.'
Vera Cox, Boekhandel Bruna Horst
'Liefdevol, gevoelig, en met humor, práchtig!'
Veronica Magazine
'Wanneer Hugo Borst (1962) als voetbalanalyticus op tv verschijnt, is hij altijd onverbloemd, geeft hij denkelijk zijn oprechte mening. Of dat nu goed in het voetbalstraatje past of niet. Borst kan schrijven, dat heeft hij met de diverse (voetbal)boeken, zoals Schieten op Volkert van der G., De Coolsingel bleef leeg en O, Louis wel bewezen, maar het is juist die nietsontziende eerlijkheid die de verzameling columns over zijn dementerende moeder, eenvoudigweg Ma genoemd, zo krachtig maakt. Zo oprecht, intens, ontroerend. Zonder vals sentiment. […]Het is een portret van een moeder, van een alles verwoestende ziekte, maar ook van de observator zelf, van de analyticus, de schrijver, van de man als zoon, als jonge jongen. Ma is een mooie, gevoelvolle kroniek, en gewoon ook lekker geschreven, als je dat van dit beladen onderwerp mag zeggen'
Tzum, Buus Bauer
‘Het is zó herkenbaar. Wat ben je getalenteerd als je dit zo mooi kunt verwoorden.’
Kees Ferme
‘De manier waarop hij schrijft, getuigt van veel respect en liefde.’
Annemiek Aalders
‘Ik denk dat menige vader of moeder jaloers is op de aandacht en liefde die Hugo zijn moeder geeft. Een diepe buiging voor hem.’
Gemma van der Kooij
‘Door tranenwaasje heen de kroniek van Hugo Borst gelezen, wat schrijft hij lief over zijn dementerende moeder.’
Miranda van Gaalen
- Winnaar van de Hebban Award Non-fictie 2016
-
Bijzondere fotoserie: 'Mensen met Alzheimer willen gewoon knuffelen'
Linda. -
Recensie van Ma op Literatuurplein
Literatuurplein -
Ik mis het dat mijn moeder me niet meer kan troosten
De wandeling -
Hugo Borst: Succes nieuw boek overtreft stoutste verwachtingen
Algemeen Dagblad
